ผู้ช่วยศาสตราจารย์หัตถกาญจน์ อารีศิลป อาจารย์ประจำภาควิชาภาษาไทย คณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ ผู้ปฏิวัติการศึกษาด้านวรรณคดีไทยด้วยการทำให้การเรียนวิชานี้น่าสนใจ เข้าถึงได้ง่าย และใกล้ชิดกับนักอ่านยุคใหม่มากขึ้นผ่านวิธีการสอนที่ผสมผสานเรื่องราวในวรรณคดีไทยดั้งเดิมกับวรรณกรรมแนวต่างโลกและสื่อร่วมสมัย โดยมีเป้าหมายเพื่อที่จะปรับเปลี่ยนห้องเรียนวิชาวรรณคดีไทยให้มีสภาพแวดล้อมที่สนุก ไม่น่าเบื่อ นักเรียนจะได้มีส่วนร่วมในการอภิปราย ตั้งคำถามกับบริบททางประวัติศาสตร์ และเชื่อมโยงกับประเด็นทางสังคมในปัจจุบันได้
โครงการนี้ ผศ.หัตถกาญจน์ ได้ร่วมมือกับ รองศาสตราจารย์ ดร. กิตติชัย เกษมศานติ์ อาจารย์ประจำคณะสถาปัตยกรรม ศิลปะและการออกแบบ ภาควิชานิเทศศิลป์ สาขาการถ่ายภาพ จากสถาบันเทคโนโลยีพระจอมเกล้าเจ้าคุณทหารลาดกระบัง สร้างสรรค์หนังสือภาพประกอบสำหรับเยาวชนขึ้นมา 2 เล่ม ได้แก่ เรื่อง “ขุนช้างขุนแผน ตอน ขุนช้างถวายฎีกา ฉบับ ‘ร้อยแก้ว’ (แนวต่างโลก)” เผยแพร่ในปี 2566 และ เรื่อง “พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร” เผยแพร่ในปี 2567 ซึ่งทั้ง 2 เรื่องใช้เป็นบทเรียนในหลักสูตรการเรียนการสอนในโรงเรียนไทย การเล่าเรื่องแบบเดิมจะถูกปรับเปลี่ยนเพื่อกระตุ้นให้ผู้อ่านเกิดการคิดเชิงวิพากษ์ ทำให้นักเรียนสนุกสนานกับการอภิปราย รู้สึกว่าเรื่องราวเหล่านี้มีความเกี่ยวข้องกับตนเองและเข้าใจง่ายขึ้น ในขณะเดียวกันก็ยังคงรักษาวัฒนธรรมและเนื้อเรื่องจากต้นฉบับเอาไว้
ผศ.หัตถกาญจน์ กล่าวว่าได้รับแรงบันดาลใจมาจากวรรณกรรมแนวต่างโลก หรือ อิเซไก (Isekai) ซึ่งเป็นประเภทเรื่องราวที่ได้รับความนิยมอย่างมากในสื่อมังงะและเว็บตูน โดยทั่วไปแล้วเรื่องราวแนวต่างโลกจะเป็นเรื่องเกี่ยวข้องกับตัวละครที่ถูกพาไปยังโลกที่ไม่คุ้นเคยหรือไปอยู่ในร่างของตัวละครอื่น ทำให้เกิดมุมมองใหม่จากเรื่องราวที่คุ้นเคย ในงานเขียนดัดแปลงชิ้นนี้ นักเรียนจะได้เข้าไปสัมผัสเรื่องราวในโลกวรรณคดีในระยะประชิดในฐานะผู้สังเกตการณ์ ได้เห็นภาพรวมของเรื่องราว และได้มุมมองที่หลากหลายในการตีความเรื่องราวไปด้วย เช่น ในเรื่อง “ขุนช้างขุนแผน” นักเรียนจะได้รับคำถามให้วิเคราะห์เกี่ยวกับเหตุผลทางสังคมและประวัติศาสตร์ที่อยู่เบื้องหลังการตัดสินประหารชีวิตนางวันทอง เพื่อช่วยให้นักเรียนมองเห็นแง่มุมที่ซับซ้อนของความยุติธรรมและศีลธรรมในบริบททางประวัติศาสตร์ที่ซ่อนอยู่ในตัวบทวรรณคดีได้มากยิ่งขึ้น
นอกจากนี้ ยังมีโครงการ Thaiฤทธิ์ ซึ่งเดิมเป็นโครงการที่ ผศ.หัตถกาญจน์ ริเริ่มขึ้นในวิชา “วรรณคดีไทยพื้นฐาน” ของคณะอักษรศาสตร์ จุฬาฯ จนได้พัฒนาต่อยอดมาเป็นวิชา “วรรณคดีไทยกับสื่อร่วมสมัย” ซึ่งเปิดโอกาสให้นิสิตได้สร้างสรรค์สื่อหลากหลายรูปแบบ ไม่ว่าจะเป็น การ์ตูนช่อง เกม คาแรกเตอร์ดีไซน์ ที่ออกแบบมาจากวรรณคดีไทย เพื่ออุดช่องว่างระหว่างวรรณคดีดั้งเดิมและสื่อสมัยใหม่ ตัวละครและเรื่องราวเก่าแก่เหล่านี้จึงใกล้ชิดกับเราและดูน่าสนใจมากขึ้น แสดงให้เห็นว่าวรรณคดีไทยยังคงเป็นสมบัติทางวัฒนธรรมที่ยังมีชีวิตอยู่ ผศ.หัตถกาญจน์ หวังที่จะสร้างแรงบันดาลใจให้คนรุ่นใหม่ได้สำรวจคุณค่าของวรรณคดีไทย ช่วยให้พวกเขาเชื่อมโยงระหว่างวรรณคดีกับชีวิตของตนเอง พร้อมทั้งส่งเสริมความคิดสร้างสรรค์และการคิดเชิงวิพากษ์
อ่านเรื่องราวฉบับเต็มได้ที่ https://www.chula.ac.th/highlight/178602/
ผู้ที่สนใจอ่านร้อยแก้ว (แนวต่างโลก) จากวรรณคดีไทย สามารถดาวน์โหลดฟรีได้ที่
ขุนช้างขุนแผน ตอน ขุนช้างถวายฎีกา https://shorturl.at/jqyBN หรือดาวน์โหลด ฉบับภาษาไทย และ ฉบับภาษาอังกฤษ (แปล) ได้ที่นี่
พระอภัยมณี ตอน พระอภัยมณีหนีนางผีเสื้อสมุทร https://shorturl.at/Pn4zE
นอกจากนี้ สามารถติดตามเรื่องอื่นๆ ได้ที่ Facebook Page: วรรณคดีมีชีวิต Revive Thai Literature หรือ Youtube Channel: วรรณคดีมีชีวิต Revive Thai Literature
Isekai Fiction a Modern Twist on Thai Literature to Captivate a New Generation
Assistant Professor Hattakarn Areesilp from Chulalongkorn University’s Faculty of Arts is revolutionizing Thai literature education by making it more engaging, accessible, and relevant for modern readers. Her innovative teaching methods blend traditional Thai stories with alternate-world fiction and contemporary media. Her goal is to transform Thai literature classrooms into dynamic environments where students actively engage in discussions, question historical contexts, and draw connections to present-day social issues.
In collaboration with Associate Professor Dr. Kittichai Kasemsanti from King Mongkut’s Institute of Technology Ladkrabang, Asst. Prof. Hattakarn’s work includes two illustrated books Khun Chang Khun Phaen: Khun Chang Submits a Petition in Prose (Alternate World Edition) and Phra Aphai Mani: Phra Aphai Mani Flees from Nang Phisuea Samut – which are also required reading in Thai school curriculum These traditional narratives were adapted to spark critical thinking and lively discussions among students, making them relevant and relatable to young students while staying true to their cultural and literary origins.
Asst. Prof. Hattakarn’s approach is heavily inspired by alternate-world fiction (isekai), a genre popular in manga and webtoons. Typically, isekai stories involve characters being transported into different worlds or bodies, offering a fresh perspective on familiar plots. In her adaptations, students are encouraged to become observers within the literary world, prompting them to rethink various themes and issues. For example, in Khun Chang Khun Phaen, students are asked to reflect on the societal and historical reasons behind Nang Wan Thong’s death sentence, exploring the complexities of justice and morality in a historical context.
Moreover, the Thai Rith project, which Asst. Prof. Hattakarn initiated in her Basic Thai Literature course, has since evolved into a full course entitled Thai Literature and Contemporary Media which allows students to create various media, including comics, games, and character designs, all inspired by Thai literary works. By bridging the gap between traditional literature and modern media, ancient characters and stories become more relatable and engaging to show that Thai literature is a living cultural asset. She hopes to inspire younger generations to explore its value, helping them find connections between literature and their own lives while fostering creativity and critical thinking.
For reading a full story, visit https://www.chula.ac.th/en/highlight/190788/
Check out these links to download the literary texts referred to in this article.
1.The story of “Khun Chang Khun Phaen”, the episode where Khun Chang presents a petition http://bit.ly/3GsWYiu in both Thai and English translation.
2. Phra Aphai Mani: Phra Aphai Mani Flees from Nang Phisuea Samut https://shorturl.at/Pn4zE
Interested persons may also follow the: Revive Thai Literature Facebook Page, or Youtube Channel: Revive Thai Literature
